Armenië deel II

In Yerevan hebben we nog het Matenadaran (manuscriptenmuseum) bezocht. Een museum met alleen maar oude boeken en manuscripten,

geschreven en gedrukt, uit de hele wereld. De oudste dateert van rond de 3e eeuw n. Chr. en het museum is conservator van de grootste collectie oude manuscripten op aarde. Bijzonder museum wel. Om 16.45 werden we verzocht de hal te verlaten. Het museum is geopend tot 17.00 uur. De bewaakster had blijkbaar geen zin meer, had een afspraak bij de tandarts of moest op tijd thuis zijn. We konden het haar niet vragen want ze was subiet en had geen tijd meer om naar ons te luisteren. Op de klok wijzen, nee schudden, het geld-betaald-hiervoor gebaar, niets hielp om deze standvastige vrouw te overreden. Buiten dat vonden wij het bezoek erg de moeite waard. Er was één Nederlandstalig boek te vinden tot ons plezier. 'Het Gulden boek van het leven en de brieven van Marcus Aurelius' door Everhardt Kloppenburg uit 1640. Toch eens kijken of er een E-versie van is.

’s Avonds lopen we door het park van het Operahouse, langs Swan Lake, een kunstplas midden in de stad en drinken een wijntje op een terras onder de bomen. Het geheel doet zeer ontspannen aan, ijsjes etende en shoppende mensen,  moderne café’s. We lopen door het zeer decadente winkelcentrum dat nog maar net geopend is, de roltrappen zijn nog verpakt in plastic. Dit voelt westers en modern en bekend.

We rijden de Mount Aragats op, ruim 3100 meter. Een week geleden was de weg nog dicht maar nu konden we langs de smeltende sneeuwwanden helemaal naar boven.

Deze berg is niet te verwarren met Mount Ararat, die in Turkije ligt op luttele kilometers. Deze berg kun je in heel West Armenië zien maar is slechts bereikbaar door een omweg van honderden kilometers via Georgië te nemen. Dan nog, Armeniërs houden er niet van om naar Turkije te gaan. De genocide is dit jaar 100 jaar geleden, voor hen voelt het actueel. Haig vertelt dat zijn opa als jongeman te voet 3 maanden op de vlucht is gegaan van huidig Turkije naar Griekenland. Destijds was een groot deel van Oost-Turkije Armeens grondgebied. In Griekenland aangekomen, was er een belangrijk man uit Ethiopië die weeskinderen zag optreden met dans en muziek. De man besloot om deze Armeense kinderen mee te nemen naar Ethiopië en ze op te vangen. Dit inspireerde de opa om ook naar Ethiopië te vertrekken, op zoek naar een nieuwe toekomst buiten Armenië. Zo moeten er vele verhalen zijn van gevluchte Armeniërs over de hele wereld.

Na deze afdwaling gaan we dan eindelijk de berg op. Onderweg komen we op een open vlakte waar een herder en zijn gezin in tenten en hun schapen en koeien, is neergestreken. Het is prachtig, velden met vergezichten en wolken. We stoppen voor een foto. In de verte zien we kinderen aan komen rennen. Eén van hen, het enige meisje komt de weg op met een bos veldbloemen, geplukt voor Lilian. Ze krijgen een plekje achter het windschermpje.

Wat een prachtgebaar en we zijn nog steeds geraakt door dit stralende meisje in de bergen. In de verte zien we haar broertjes aan komen. Later lezen we dat vooral de Yezedi mensen in de bergen in Armenië verblijven.  Op nog geen half uur rijden sta je in hartje Yerevan tussen de Porsches, Toyota Landcruisers, Hummers en ander onbetaalbaar koekblik. Het verschil is onvoorstelbaar groot tussen arm en rijk, dorp en stad, tent en villa in Armenië.

De weg loopt naar een sterrenobservatorium, daar neergezet door de Sovjets. Ze doen er nog steeds onderzoek en je mag er dan ook niet komen. Nu was dit, half mei, ook niet mogelijk door de bergen en bergen sneeuw die er nog lagen. We rijden over de redelijk begaanbare weg met sneeuw aan weerzijde en de temperatuur gaat van 25 graden naar ongeveer 3.

We rijden naar een camping, op een uur rijden van Yerevan. Inmiddels weten we dat we nog minimaal 5 werkdagen moeten wachten op de invitatiecode voor een visum voor een Iran. We hebben een aantal opties op een rij gezet om dit te versnellen. Het gaat veel geld en gereis kosten. Zodoende kiezen we er voor om een aantal dagen vakantie te vieren op een camping bij Yeghegnadzor en rustig af te wachten.

We zijn de enigen, op een mooi terrein in een vallei tussen de bergen bij een klein vennetje. De eigenaar Armin, komt iedere dag even kijken hoe het ons vergaat. Of we nog wat nodig hebben? Of we ontbijt willen. En dat we gerust, zoveel we willen, aardbeien van het terrein kunnen plukken. Deze dagen kenmerken zich door een zonnetje en een graadje of 27 met in de avond en in de nacht onnoemelijke onweersbuien. Deze zijn de volgende ochtend weer verdwenen. Op de camping worden we verrast door een katje dat ‘s nachts bovenop de binnentent kruipt om te slapen en ons eten steelt. We noemen hem Rabies omdat volgens de GGD in Nederland in principe alle dieren potentieel gevaar vormen voor hondsdolheid in het buitenland. Rabies trekt zich er niets van aan zolang hij maar eten krijgt.

We gaan een dagje toeren en komen door een bergplateau met enorme plassen water van de regen de afgelopen dagen. Af en toe is het glibberen en (g)lijden en wederom moet Lilian een grens verleggen. De steile afdaling met wash-outs, keien en diepe bandensporen gaan wonderwel soepeltjes. De vergezichten zijn prachtig. In dit gebied wonen mensen afgelegen in kleine dorpen met koeien en ezels op straat en gravelwegen. We bezoeken het mooi gelegen klooster- en kerkencomplex uit de 13e eeuw; Noravank. Het ligt op een mooie plek en is architectonisch van belang. We eten in een rots-restaurant met Perzische kleden op de banken, kebab met veel koriander en yoghurt. Het is de eerste keer dat we voelen dat we in de buurt van het niet-Europese, zo je wilt Midden-Oosten zijn. Armenië ligt op de scheidslijn.

Op een goede dag zitten we te lezen en te schrijven in de schaduw. Opeens  horen we; Hey Mister!! You got company en voor we het weten komen er 3 motoren het veld op rijden. Het zijn Michael, Pjotr en naamvergeten uit Polen. Ze rijden in een trip van 4(!) weken door Georgië en Armenië. De heen en terugweg kosten 2 weken van ongeveer 10.000 km. We doen het ze  niet na. Eigenaar Armin komt nog maar eens vragen of we okay zijn en nog iets nodig hebben? We vertellen dat we wachten op email uit Nederland betreffende het Iran visum.  En dat er geen Wi-fi in het dorp te vinden is. Oh willen jullie Wi-fi op de camping? Had dat dan gezegd. Binnen een uur hadden we internet en de mail waar we op hoopte was met vijf minuten binnen. Een klein vreugdedansje konden we niet onderdrukken. 

De volgende dag rijden we met de Polen, met zijn vijf-en in een treintje terug naar Yerevan door een prachtig berggebied. Onderweg ontmoeten we nog een Zwitser op een KTM. Ook hij heeft 4 weken de tijd. Hij spreekt in one-liners. Een aantal van zijn citaten die dag; I’ve got no friends, you are crazy going to New Zealand en de mooiste: I am too old for camping. Achterop de KTM prijkt een tent. Het was een geweldige ontmoeting. Ook ontmoeten we nog een Duitser onderweg, wandelend van Meghri naar Ankara. Hij wandelt nu voor het derde jaar en doet telkens etappes van drie maanden, ongeveer drie duizend kilometer. Het is zijn bedoeling op deze manier de hele wereld te bewandelen. We hadden hem de dag er voor reeds 2x gepasseerd en de 3e keer zijn we gestopt om even te kletsen maar vooral om onze nieuwsgierigheid te bevredigen. Het is geweldig om al die reizigers en hun verhalen aan te horen. 

---

We rijden door een fantastische hoogvlakte, op weg naar de duo monumenten van Gari en Geghard te doen. Een tempel en ‘je raadt het nooooit’ een klooster. De Hellinistische tempel uit de 1e eeuw maakt indruk. Gebouwd door koning Trdat en gerestaureerd in de 20e, dat dan wel, maar blijft imposant. We rijden het parkeerterrein bij Geghard op. Nog vóór dat we of de motor uit, helm af en belangrijker de oordoppen kunnen doen, roepen en schreeuwen de aanwezige verkopers en parkeerwachters al. Safe parking en dat soort zaken kennen we inmiddels voor een luttel bedrag in Armeense Dram. Geghard laten we voor wat het is. Onderweg komen we warempel Haig weer tegen :) we zwaaien en later horen we dat hij daar was met zijn dochter.

In Yerevan logeren we bij JR’s House, de tip voor een hostel die we reeds op dag één kregen. Lilian is net de motor aan het afpakken als er iemand de poort binnen loopt. De verrassing is groot; het is Gary! Die we al in Tbilisi ontmoetten! We geloven onze ogen niet. Wederom drinken we ’s avonds een wijntje en praten we over de dingen des levens, de situatie in Armenië en andere belangrijke zaken.

In het hostel zit een groep jongeren uit een groot aantal Europese landen om onderzoek te doen. Een Macedonische jongen vertelt over de situatie in zijn land. Hij geeft aan dat zijn land vergeven is van de propaganda. Dat de televisie en kranten allen staatsgezind zijn en geen tegengeluid laten horen of tegenlicht laten zien. Verkiezingen verlopen vals of er is geen tegenkandidaat. Protesten worden met harde hand in de kiem gesmoord.  

De volgende dag spenderen we aan het visum voor Iran eindelijk (!). In de middag gaat Guido met Gary naar het Genocide museum en memorial. Het museum is gratis, wat het toegankelijk maakt voor iedereen, er zijn grote groepen kinderen en toeristen. Er worden bloemen gelegd bij het memorial en door deze en gene een traantje weggepinkt. De beelden in het museum zijn enigszins vergelijkbaar met wat wij kennen van de joden vervolging uit de tweede wereldoorlog. Uitgemergelde, vluchtende mensen, gruwelijke beelden van omgekomen, vermoordde Armeniërs. De start van de genocide was al rond 1895. 

Voor we Yerevan verlaten rijden we nog langs het Genocide Memorial, zodat ook Lilian er is geweest. Een plek hoog boven de stad waar er dagelijks nog mensen komen om bloemen te leggen. In het park staan honderden bomen, door de jaren heen geplant door regeringsleiders van de hele wereld. Als we teruglopen naar de motoren zien we daar een stel politieagenten. Zij kunnen alleen maar dromen van deze motoren, rijdend in een Lada. Ze willen op de foto, van zichzelf zittend op de motor. Na ongeveer 10 fotosessies, waarbij zich ook een hele schoolklas aansluit, nodigen ze ons uit voor chai. We gaan met hun mee naar de politiebunkers van het Memorial en krijgen daar thee en frisdrank. Ze spreken geen woord Engels, maar toch lukt het één van hen te vertellen dat hij in september naar Nederland komt. Of wij dan thuis zijn. Helaas. Hij gaat met zijn ernstig zieke dochter naar het ziekenhuis voor een behandeling. Blijkbaar mogelijk gemaakt door het Rode Kruis.

---

Het gebied ten oosten van Yerevan richting Garni. Prachtig!

We rijden door naar Tatev, richting zuiden, richting grens Iran. Door enorme hoogvlaktes met mist en wind. Het dorp Tatev is beroemd om zijn op een natuurlijk fort op de rand van Vorotan Canyon gebouwd klooster. Je had het niet gedacht. Tevens Werelderfgoedplek. Maar mooi is ook de kabelbaan die er heen gaat over een imposante kloof, de Tatev Air Tramway. De langste heen en weer gaande tramway van de wereld. Uiteraard van Zwitserse makelij. We logeren in een homestay en hebben 2 Spanjaarden als buren en drinken, kletsen en eten samen die avond. De dochter van de eigenaresse van de homestay is beheerder van de tourist information, dat tevens dienst doet als restaurant.

De weg naar Tatev is onverhard en gaat over de Satansbridge, een natuurlijk gevormde brug.  We rijden over een pas van ruim 2000 meter door het hooggebergte naar het zuiden van Armenië op weg naar de grens met Iran. We tanken de tank vol, we hebben nog genoeg Drammen op zak en de temperatuur stijgt naar de 38 graden. De omgeving veranderd van groen en bebost naar kaal, rotsig, geel en bruin.

Voor foto's behorend bij dit verslag klik HIER
Statistieken

1 euro = +/- 500 Armeense Dram

1 liter benzine = 460 Dram

Kilometers 1500 km

Een keer motor laten vallen (Lilian)

Eén lamp van koplamp stuk (Guido)

Hoogste temperaratuur ; 38 graden. Dit was het laatste uur naar de grens met Iran. De overige 2,5 week was het tussen 20-30 graden.

Hoogste punt : 3198 op de berg Aragat in de sneeuw