Als laatste lopen we over de markt van Lijiang, Zhongyi geheten. In vrijwel iedere stad is de bazaar of market een must voor ons. Er is altijd zoveel te zien en te beleven. Op deze markt zien we voor het eerst schildpadden (levend als ze te koop staan en dood als ze je meeneemt) en sprinkhanen die verkocht worden. De smaak van schildpad schijnt niet erg lekker te zijn. Volgens Andy eten Chinezen schildpad vooral omdat het goed is voor de maag. Ook zien we honden, varkens en kippen in levende lijve, kikkers in emmers en vissen in een bassin. Je wijst dat exemplaar aan dat je wilt hebben, de keus aan jou, levend of dood. Op de markt is er tevens een enorme keur aan groenten, fruit, noten. En allemaal even vers. In China eten we voor het eerst dragonfruit. Misschien aten we het eerder maar dan in ieder geval niet bewust. Ook wel pitaja geheten en de vrucht is prachtig, de smaak fris en niet overheersend. De witte is smakelijker dan de rode. Het is in feite de vrucht van een cactus, die je als aangeplante boomgaarden wel langs de weg ziet. Of is het dan een cactusgaarde?
We draaien de verkeerde afslag op de expressway op en rijden 60 km extra voor de volgende afrit. Onderweg stoppen we even bij een service-area. Er staat een busje op de enorme parkeerplaats. Westerlingen. Nederlanders. De man die uit de bus stapt, ziet ons aankomen. Hij kan nauwelijks uit zijn woorden komen als hij onze kentekens ziet. Uit Nederland? Dat is het laatste wat hij verwacht had. Wat? Euh? Hoe krijg je dat dan voor elkaar stamelt hij. Gewoon, opstappen en rijden. Niet zo moeilijk hoor. Als je de tijd hebt.
Zelf zijn ze bezig met een roots-reis. Een roots-reis voor hun geadopteerde kinderen. De twee jongens hebben een pasje bij zich met in het Chinees een paar zinnen er op. Zoals wij wonen in Nederland en zijn geadopteerd en wij spreken géén Chinees. Best handig in een land waarin de mensen maar niet snappen dat je hun taal niet kent. En als je er dan ook nog Chinees uiterlijk hebt, gaat het er bij Chinezen helemaal niet in dat je ze niet verstaat. Op een of andere manier gaat het sommige Chinezen hun bevattingsvermogen te boven dat er mensen zijn die andere talen spreken en lezen. De Nederlanders zakken nog meer door de grond van verbazing als Jamie de parkeerplaats opkomt rijden, ook al met een Nederlands vehikel.
Een stukje verderop, als we net de slagbomen van de tolpassage weer voorbij zijn, komen we wederom Chinese motorrijders tegen. Dit keer staan we ongemakkelijk op de vluchtstrook vlak bij de expressway. Ze vragen aan ons of we van de expressway komen. En of dat zonder problemen ging? Ze vragen waar precies en als we gebaren dat je met de motor makkelijk langs de slagboom kan rijden, knikken ze. Zij gaan het ook doen, besluiten ze en rijden richting de tolpoortjes.
We rijden naar het noorden naar het beroemde Tiger Leaping Gorge gebied rondom de rivier de Yangtse. Maar eerst nuttigen we met zijn allen de lunch in een restaurant langs de rivier. Guido en Jamie pakken de rugzak en starten met de 23 km lange Tiger Leaping High Trail. De trail gaat over 2650 meter hoge toppen langs de Tiger Leaping Gorge. Het laagste punt is 1850 meter en de weg klimt via 28 haarspeldbochten. Deels gaat de tocht over beton en verharde wegen, soms langs kleine paadjes. ’s Avonds kunnen zij voor 30 yuan voor een slaapplek vinden bij een guesthouse wederom gerund door mensen van Naxi afkomst. In heel Yunnan wonen veel Naxi-mensen. Zij zijn oorspronkelijk afkomstig uit Tibetaanse hoogvlakte. Ze hebben een bijzondere schrift, het Dongba. Je ziet het overal op de borden en lijkt wel hiërogliefen, een soort strip-beelden taal. China heeft 56 officieel erkende etnische groepen, zo’n 8% van de bevolking. Slechts 104 miljoen mensen. In het guesthouse zijn meerdere toeristen, zowel Europees als Aziaten die de tocht lopen. De tweede dag ontmoeten zij elkaar regelmatig tijdens het pauzeren.
Op de parkeerplaats staat een motor. Een prachtig schoolvoorbeeld van het goed namaken waar de Chinezen zo bekend om staan. Vol trots en zonder blozen of blikken laat de eigenaar zien dat zijn ‘BMW’ eigenlijk geen BMW is. Koffers, logo, alles lijkt BMW. Zelf het kenteken is een bijna exacte kopie van het kenteken uit het Duitse Berlijn.
Het kampeerplekje dat Lilian en consorten vinden, ligt bij een guesthouse annex restaurant. Het ligt ver boven de 15 km lange kloof de Hutiao Xia, ver boven de rivier. Het mag de diepste kloof ter wereld heten; 3900 meter van de top van de berg tot aan de rivier. De verwachting is dat Guido en Jamie hier de dag erop hun tocht zullen eindigen. Er staat een Chinees stel met een camper van. Cherish en haar vriend komen uit Zuid China en zijn bezig met een 3-maandse rondreis door China. De camper van is heel simpel ingericht, een tweepersoonsluchtbed achterin en klaar.
21 september rust/wandeldag.
Het wachten is op Guido en Jamie die vandaag uit de bergen terug komen. Intussen maakt de rest een tocht naar een waterval, 2 uur verder op. Halverwege de wandeling bij de waterval komen ze Guido en Jamie inderdaad tegen. Onderweg hebben ze afval verzameld, drie volle zakjes afval hebben ze meegenomen. We maken in de avond samen rijstepap voor de dag erna met appelcompote. Een stevig ontbijt voor een lange dag.
22 september Tiger Leaping kampeerplek - kampeerplek ergens langs de nieuwe G214 vlak voor Xiaozhongdianzhen 180km
We trekken verder noordwaarts. Richting de Tibetaanse hoogvlakte. Vandaag hebben we zicht op de Meili Snowie Mountain oftewel het KawaKarpo gebied. Dit gebergte scheidt Tibet van Yunnan. Dit gebied heeft 20 pieken die hoger zijn dan 5000 meter en 13 die hoger zijn dan 6000 meter. Het is beschermd berggebied.
We vinden een kampeerplek langs de weg langs een klif. Met zicht op de bergen. In de verte zien we tempels schitteren. Er is veel wolken en mist, en we stoken een vuurtje bij de truck. Vandaag kwamen we voor het eerst Nederlandse fietsers tegen. We kletsen wat zoals gebruikelijk en gaan weer ons’ weegs. Als we gesetteld zijn op onze kampeerstoelen en naast ons een biertje, rijden er twee campers op ons kampeerterreintje aan. Uit deze campers komen een ongelooflijke hoeveelheid Chinezen. Zij bewonderen met verbazing onze vehikels en kampement en wij kunnen maar niet geloven dat er 13 Chinezen uit twee campers komen. Overbodig te vertellen dat er vele, vele foto’s geschoten zijn. Ze overnachten niet allemaal in de camper, dat niet. Het gebied noordwaarts is duidelijk minder welvarend. Slechtere wegen, armoedigere dorpjes.
Een prachtige rij-dag met een enorme klim naar ruim 4300 meter naar het Meilixue Berggebied. Vandaag rijden we door dit enorme bergketen naar het noordelijkste puntje dat wij in Yunnan richting de Tibetaanse grens tijdens deze reis gaan bereiken. Boven op de pas staat een tentje met rook uit de schoorsteen. Naast wat frisdrankjes verkopen de Tibetaanse uitbaters ook thee. Buiten waait de wind over de pas. In de tent roken zowel de kachel als de man, het staat er blauw. Onder de geneeskrachtige kruiden, op een houten bankje drinken we onze thee. De thee is gekookt water met een kleurtje. We zijn dan wel niet in Tibet maar het voelt wel degelijk zo. Op de pas ontmoeten we een Chinees stel op een motor, één van een Chinees merk dat wij niet kennen. Zij rijden een half jaar door China. Geen all-weather pakken, geen intercom of andere moderne fratsen. Waarom ook als je gewatteerde broek en wollen handschoenen volstaan. Wij zijn onder de indruk van hun verschijning en de tocht die ze maken.
We rijden door naar de pas van 4392 meter hoog verderop. Op de pas wemelt het van de toeristen, veel Maleisiërs ook. Ze praten goed Engels en een aantal komt alras voor een praatje. Ze vinden het te gek zo’n stel uit Europa. Zelf hebben ze ook veel gereisd vertellen ze maar altijd met het vliegtuig.
Helaas is het zicht op de bergen in het dorpje Feilei Si vandaag minimaal, de wolken hangen laag. Het zou een spectaculair uitzicht moeten zijn. In de hotels kun je overal tegen meer betaling een kamer met zicht op het gebergte krijgen. Ook als het mist. We eten rijst, tomaten met ei, zoet zure varkensreepjes en gebakken aubergine. De kok was net zijn dagelijkse soap aan het kijken maar enfin. Hij pakt zijn mes en hakblok en duikt voor ons de keuken in.
24 september Feilei Si – Shangri-La (=Zhongdian) 186 km
De reis terug over dezelfde weg als gisteren. De andere kant op lijkt alles toch weer anders. Het licht van de zon staat andersom en de wolken hangen vandaag op een andere plek. Wederom langs de Yangtze (Jinsha) Rivier. We zijn in de buurt van de alweer een Unesco beschermd gebied, namelijk de drie parallelle rivieren (Three Parallel Rivers) van de provincie Yunnan, de Yangtze, de Lancang en de Nujiang. Deze drie rivieren komen uiteindelijk in het zuiden alle drie in de oceaan terecht. Ze heten dan Jingsa, Mekong en Salween en zijn Azië’s grootste rivieren. Het gebied is zeer bijzonder en beroemd om de karstsformaties, diepe kloven en glaciale bergtoppen. Ook de biodiversiteit in dit gebied is de grootste op aarde en het minst verstoorde ecosysteem. We hebben niet meer dan de tijd voor hier en daar een fotootje en om de beurt roepen door helm: “Wat Mooi! Wat mooi! Wat mooi hè! Vind jij het ook zo mooi?” Voor nu meandert de weg net zo als de rivier en daar houden wij van! Het is mooi weer en de weg slingert zich van meer dan 4300 meter naar beneden meter. Vlak bij Shangri-La is een meer. We zijn voor de verandering eens het snelst en gebruiken de extra bonus tijd dan om een rondje rond het meer te rijden. Prachtig!
Het mooi gelegen Shangri-La is goed te zien vanaf de tempel. We lopen terug naar het hotel. Het is rond 5-en en de mensen in het dorp brengen hun koe terug naar de stal. Op straat scharrelen de varkens. Op de parkeerplaats komen we oude bekenden tegen. De Zwitsers met de blauwe MAN truck! Het is hun niet gelukt om de grens naar Nepal over te steken. De brug over de rivier is door de aardbeving in gestort. Er kunnen alleen motoren over, geen trucks. Uiteraard gaan we samen eten om de ervaringen in dit bijzondere, intrigerende, razend in ontwikkeling zijnde land te delen.
Het verkeer verdient een apart hoofdstukje in China. Het is in één woord bijzonder hoe de mensen zich in het verkeer gedragen. Ze willen niet overreden worden, maar doen er wel heel erg hun best voor. Het kan zomaar zijn dat er een auto op een rotonde van links komt. (In China rijdt men rechts). Onverwacht. Voetgangers in de stad steken vlak voor de truck over met ware doodsverachting. Op brommertjes rijden de mensen de voorrangsweg op zonder te kijken. Met een wijde bocht. In de truck is het af en toe echt schrikken als er een noodstop gemaakt moet worden.
Afslaande auto’s pakken de binnenbocht, ook als ze geen voorrang hebben. Kom jij van links, is de kans groot dat er een auto recht op je af komt, die afslaat. Met elektrische brommertjes of fietsen rijden ze op de linkerbaan tegen het verkeer in. Er staat een man midden op een drukke kruising. Te telefoneren. Links, rechts en voor hem suizen de auto’s langs hem heen. Ook hij wil niet dood.
Toeteren is normaal. Om de 10 seconden wordt er ergens getoeterd. Het is geen reden om aan de kant te gaan. Toeteren is meer zoiets van ‘hier ben ik’. Vechtpartijen wegens ergernis in het verkeer komen ook voor. We zien in 2 dagen al 4 ongelukken. Geen wonder.
Vrachtwagen denderen al toeterend de dorpen door. Ze stoppen niet. Op den duur passen wij ons ook aan; halen links of rechts in, slalommen zo het uitkomt. Snelheidsbeperkingen kennen ze ook niet, althans wij houden ons er niet aan en er is niemand die zich er aan stoort. Het heeft een enorm leuke kant. Als wij op een gegeven moment halverwege een kruising bedenken dat we toch links af moeten, is er niemand die verbaast opkijkt als we midden op de drukke kruising keren en via de binnenbocht, tegen het verkeer in, de juiste weg inslaan. We moeten er hartelijk om lachen. Er kan veel in dit land.
Eigenlijk kun je hier in het verkeer alles maken. Chinezen zijn erg onzeker achter het stuur. Veel rijbewijzen zijn gekocht. Soms lijkt het alsof de plattelands Chinees in zijn transformatie naar de stad Chinees vanuit in bakfiets of kar, hup zo, net zo makkelijk achter het stuur van zijn HI Lux is gekropen. En dezelfde rijstijl heeft behouden.
Zaak is wel dat de aandacht niet verslapt, kinderen, honden, brommers met 4 mensen, kippen, geiten, alles en iedereen kan op de weg zitten. Stilstaan met een truck doen de Chinezen bij voorkeur in een blinde bocht. Op de motor ben je eigenlijk altijd in een staat van paraatheid om rampen te voorkomen.
In China is de poppenpolitie erg actief. Langs de weg, in de berm staat een politiepop op ware grootte signalen af te geven. Hij geeft een stopteken. Of er staat een nep-politieauto met echte zwaailichten.
Eén keer is de truck aangehouden door de politie. Dit leek een langdurig verhaal te worden totdat Andy aan kwam lopen, met zijn papieren zwaaiden en we weer door konden. De politie bood nog net geen excuses aan maar het was wel duidelijk dat Andy of het papier van Andy autoriteit had. Wat wij overigens niet mochten inzien of fotograferen. Het was volgens hem een soort vrijbrief van de Chinese overheid. Voor onze veiligheid. Nou mooi hoor, ons hoor je niet klagen.
De expressway ; een apart verhaal voor de motorrijder. Deze is verboden voor motorrijders. Niemand kan ons uitleggen waarom. Na 2 weken hebben we er overigens tabak van. Door miljoenensteden rijden is een tijdrovende zaak. We rijden achter een vrachtwagen mee, langs de slagboom van de tolpoort. En zo rijden wij de rest van de China reis gewoon een aantal honderden kilometers over de expressway.
25 september Shangri-la – Dali 420 km
’s Ochtends rijden we naar hartje centrum van Shangri La. Hier staat de grootste prayer wheel van de wereld, 24 meter hoog. Hij is zo groot en zwaar dat hij alleen door 15 mensen van zijn plek getrokken kan worden. Het is de bedoeling dat iedereen drie keer een rondje loopt rondom het gevaarte volgens Chinees – Boeddhistische traditie.
De laatste dagen in China zijn aangebroken, de laatste dagen naar de grens maken we nog een eindspurt. Er moeten nog meer dan 1000 km in 5 dagen gemaakt worden om op tijd bij de grens te komen. Vandaag passeren we voor het eerste de Mekong rivier. De Mekong!! Magische woord voor een magische rivier. Aan de bebossing en de temperatuur is te merken dat we zuidelijker komen.
We rijden een klein stukje samen op en dan splitsen we ons weer. De truck gaat over de expressway, zo’n 200 km extra. Maar voor hen veel sneller dan de bergachtige bochtige wegen die wij gaan rijden. Het gaat door dichte groene wouden en langs de Mekong. Soms zijn stukken berghelling op de weg terecht gekomen door de vele regens en rijden we door zand. Bananenbomen en bamboe staan in de berm. Dit is Azië! We eten pittige noodles tijdens de lunch en zweten nog meer dan we al deden.
27 september Licang – Pu’er 310 km
Wederom een mooie dag door de bergen. De omgeving begint al redelijk echt op de tropen te lijken, de vegetatie doet tropisch aan. De temperatuur komt nu ruim boven de 30 graden en we slingeren deze dag wederom rondom de Mekong. We lunchen in een klein restaurantje. We verzamelen moed om de helmen en jassen in deze hitte aan te doen voor de vervolgreis. Net als we 100 meter gereden hebben, om de bocht in het dorp, zien we overlanders op motoren. Echte! Grote! Het zijn 5 Amerikanen. Zij hebben ook in dit dorp geluncht maar dan 100 meter verderop. Het blijkt Helgi, uit Noorwegen, eigenaar van GlobeRiders. Hij begeleidt de reis van de 4 mannen uit de USA van Bangkok naar Lhasa. Een prachtige tocht door Thailand, Laos en China.
Het regent de middag pijpenstelen. Inmiddels weten we dat het niet koud is tijdens deze hoosbuien en we drogen snel op. Om die reden laten we onze waterdoorlatende pakken van Rev-it wat het is en nemen geen contact op met de fabriek. Het is ook een beetje onze eigen fout door de motorpakken te laten wassen. Gelukkig zijn voeten en hoofd wel altijd droog. De GPS van Garmin daarentegen, ja je leest het goed Garmin, is nu totaal naar zijn grootje. Deze wordt verkocht als De ideale GPS voor op de motor want 100% waterdicht. En deze hebben we zeker te weten niet in de wasmachine gegooid. Slecht Garmin. Met hen nemen we wel contact op. Het contact gaat moeizaam en het lijkt erop alsof we alleen beroep kunnen doen op onze garantie bij het kantoor in Nederland. Waar we niet zijn. Lang verhaal kort. We hebben alleen optie om de GPS op te sturen, een nieuwe hier in Azië of Nieuw Zeeland kopen met restitutie als we terug zijn in Nederland, zit er niet in. De Zumo wordt hier overigens niet verkocht dus dan zouden we een ander moeten kopen. Gedoe alom dus. Gelukkig doet ons ouwetje, van ruim 7 jaar oud, de CSX 60, ja ook een Garmin, het nog prima. Als hij tenminste niet in de regen is gebruikt.
We bezoeken een thee-farm langs de weg. Het is vanzelfsprekend de beroemde Pu’er thee. De eigenaresse heeft een proeftafel ingericht naast haar huis en vertelt in het Chinees hoe ze de thee oogsten, drogen en roken. We moeten thee proeven tot we er bij neer vallen. De vrouw schenkt de thee in een andere kan over, dan nogmaals in een glas om dan als laatste de glazen te vullen waar wij uit drinken. Dit ritueel herhaalt ze keer op keer. Door alle regen moeten we er weer van plassen zoveel. We nemen een klein zakje mee, de thee-boerin vindt het maar raar, 100 gram, waarom geen kilo?
De laatste dag rijden we door olifantenland volgens de borden. Ze zijn hier in het wild te vinden maar we zien ze niet. Langs de kant van de weg verkopen de mensen ananas, mango en dragonfruit. Op de snelweg stoppen we op de vluchtstrook om de regenkleding te wisselen. Achter ons rijdt een touringcar bus. Iedereen verdringt zich bij het raampje om ons te fotograferen. De buschauffeur besluit te stoppen, zodat iedereen in de bus een kans krijgt. Midden. Op. De. Snelweg. We zwaaien terug en springen gauw weer op de motor. Slechts een klein beetje gevaarlijk vinden we dit wel.
Ruim voor de grens stoppen we om te kamperen omdat nog dichter bij de grens het verboden is te kamperen. We vinden een kampeerplekje, onder de rook van de rubberplantage. Heerlijk. De geur van rubber is echt walg-opwekkend, de eerste keer wisten we niet wat het was, later zouden we nog vele vele malen langs plantages rijden en onze neus ophalen. Getsie. ’s Avonds treffen we Ede en Sten weer, die de dag er voor een lekke band kregen. Ze zijn de helft van de nacht mee zoet geweest. De band van ruim een meter doorsnee moest gewisseld, om de laatste dag naar de grens met Laos te halen. Ze draaien, na een lange dag in de garage, om twee uur ’s nachts ons kampeerterreintje op.
De laatste etappe volgt op 29 september Kampeerplek bij Mengui - Grens Laos 80 km
We nemen afscheid van Andy. Nog één keer Andy dan. We missen hem nog steeds en hopen ooit, ooit, ooit voor een bruiloft naar Beijing te vliegen. We eten samen onze laatste lunch, email adressen, foto’s, kleine cadeautjes worden uitgewisseld en we begeven ons naar de grens. Het neemt de hele middag in beslag, maar uiteindelijk, om een uur of 4, mogen we de grens over. Andy omhelst iedereen nog een keer en wordt gesommeerd door de douanebeambte dat hij parkeergeld voor ons moet betalen. Omdat we bij het douanekantoortje stonden geparkeerd. Om onze documenten te laten zien. Zoals bij iedere grens. Een laatste actie in China waar we ons allang niet meer over verbazen. Bye bye China See you next time!
Xie xie, dank je wel.
Okee nog één serie fotootjes zoals we dat in Dali in het restaurant zagen:
Statistieken China
Kilometer 1946 km.Totaal ongeveer 6000 km.
7 Yuan = 1 euro
Benzine kost 6 yuan (90 cent) en is overal goed te krijgen in goede kwaliteit. Zowel 95 als 91 zijn goed verkrijgbaar.
Hotel overnachting tussen de 30 yuan (goedkoopst) en 300 yuan (duur)
Maaltijd voor 1 persoon met een biertje gemiddeld 35 yuan p.p.
Hoogste temp 34 graden. En dit was in het uiterste, tropisch zuiden in de provincie Yunnan. Gemiddeld was het tussen de 20 en 25 graden, ideaal motorrijweer.
Koudste : 11 graden in de regen.
Dagen in de regen 4/5 dagen
Hoogste passen
tussen Ya’an en Xichang 2590 meter
Yunnan – tussen Shangri-La en Deqin 4292 Meter
TRUCK vs MOTOR
Ook Ede en Sten zijn vanuit Europa naar China (en vandaar natuurlijk verder) gereden. Maar de cijfers hieronder laten zien dat zij en wij waarschijnlijk een hele andere reis en dus beleving hebben gehad. De motoren en de truck op een rijtje naast elkaar.
Truck vs Motor
Brandstof 1000 liter 16 liter
diesel benzine
Verbruik 1 op 3 1 op 26
Luchtdruk banden 5 bar 2,4 bar
Gewicht 12000 kg 260 kg
Hoogte 3,70 meter 1,50
Watercapaciteit 400 liter 5 – 10 liter
Bandprijs (1 stuk) 2000 euro 125 euro
Slaapplekken 6 personen geen
Benodigde parkeerruimte
voor overnachting 50m2 20
Koelkasten 2 geen
Achteruitrij camera 1 geen
Keuken binnenkeuken 1 binnen 0
Buitenkeuken 1 buitenkeuken 1