Cambodja

Bij de grens aam Cambodjaanse kant wijst de beambte. Je moet bij dat kantoor zijn, 200 meter verderop. We lopen de grens over. We mogen met de motoren en de auto nog niet het land in.

Bij het kantoortje geeft men aan dat men onze Carnet wil zien. Zucht. Die zitten dus in de motor. 200 meter terug. Nadat we de carnet uit de motor hebben gehaald en laten afstempelen, moeten we weer teruglopen en krijgen we een visum en een stempel in het paspoort. Relatief makkelijk. Behalve dat de beambte nog probeerde Jamie 30 dollar afhandig te maken, viel deze grensovergang wat betreft afzetting en corruptie nog mee.
Het eerste stuk door Cambodja gaat over een onverhard stuk weg. In Stung Treng (ST) eten we een klein hapje aan de oever van de Mekong. Jamie besluit door te rijden naar Siem Raep, wij besluiten de nacht in ST door te brengen. Het is nog meer dan 300 km, met deze hitte is rijden erg intensief en we willen er geen race tegen de klok van maken. We nemen afscheid, de derde keer in een maand. We zien elkaar wel weer. In dit stadje valt op dat er nog meer mensen op een aftandse brommer rijden of er armoedig uit zien. Ook lopen er wel westers geklede jongeren rond. De markt die we zien is vies, vuig en gorig. Ratten scharrelen langs de verlaten kraampjes. 

Prachtig beschilderd. Guido is jaloers.

Zoals op veel plekken op de wereld is men ook in ST gewend aan reizigers en backpackers. Het restaurantje waar we eten heeft de menukaart in het Engels en ook het personeel spreekt een woordje Engels. Guido eet Amok. (kip in kokos-curry). Het is even vreemd, zo na een maand Laos. We kennen geen enkel woord Cambodjaans dus we proberen er snel een paar te leren. Dat valt nog niet mee.
In het backpackershotel mogen we de motoren beneden in de lobby parkeren Tussen oma en de tv is nog ruimte, en zo kan oma over de motoren heen nog haar favoriete soap kijken. Achter de motoren ligt het speelkleed voor de kids.
De volgende ochtend rijden we weg bij het hostel om direct links af te slaan, naar de weg naar het westen. Aai. Foute boel. Er staat een agent. En dit is een rotonde. En die moet je driekwart rond nemen als je links gaat. Net als iedereen hier. Not. Niemand doet dit, dus in een flits dachten wij ook even handig te zijn. De agent houdt ons aan en we moeten aan de kant. Sjjjjjiiit. We balen flink want het is vroeg in de ochtend en dan is het nog lekker rijden gezien de warmte. Hoe lang zal dit nu weer duren? We zien andere mensen op kleine motoren ook gestopt worden. Ze stoppen de agent iets in de hand en mogen dan weer wegrijden. Wij laten ons niet zo snel kennen. We kunnen de agent toch niet verstaan. Hij maakt ook geen aanstalten om een boete te schrijven. Wel is duidelijk dat we aan de kant moeten blijven staan. Lilian praat in het Engels tegen de agent. Sorry sorry we zagen het niet, we zullen het noooooit meer doen, we hadden niet zo snel door dat het een rotonde was, als we dat gezien hadden, hadden we dat natuurlijk nooiooooooit gedaan. Sorry sorry sorry. De agent doet alsof ie doof is. Wat nu? Guido doet zijn helm af en gaat er bij zitten. De tactiek van laten zien dat je alle tijd hebt en dat je er rustig even bij gaat zitten, heeft al vaker positief gewerkt. Na een tijdje is de agent het blijkbaar genoeg en wuift eenmaal met zijn hand. Go. We kunnen gaan. We springen op de motor en rijden weg, driekwart rond. Dit heeft gelukkig niet te lang geduurd.
We rijden naar het westen door een land dat eens oerwoud was. Veel is met medeweten van de overheid gekapt. De Chinezen planten palmbomen voor de olie of rubberbomen. Hier leefde eens de olifant en de tijger. Het is nu banaan en mais. Sommige kleine nederzettingen hebben geen elektriciteit, alleen een dak en een paar muren. Onderweg zien we boerenkarren vol met mensen. Ze gaan op weg naar het land om te werken. Cambodja is nog steeds een agrarisch land, veel wordt nog met de hand gedaan. De mensen op de karren zwaaien naar ons en dragen hoeden, kleppen en doeken tegen de zon en het stof. Overal ook de tempeltjes langs de weg, bij de winkeltjes met wierrook en dagelijkse offers zoals bloemen en vers fruit. De ingang van ieder stadje of dorpje wordt gemarkeerd door een tempel met boeddhistische gravures of beeltenissen of teksten.

Arbeiders op het land

We komen enorme karrenvrachten tegen. Motortjes met een soort aanhanger, vol met huisraad. We drinken onderweg een blikje koude koffie zoals die ook in Laos overal langs de weg te koop zijn. Vaak hebben families een klein shopje langs de kant van de weg. Ze verkopen fris en andere drankjes uit de koelkast en vaak snoep, chips en noodlesoep, alles wat houdbaar is. De familie vindt het super dat we langs komen. In een café onderweg drinken we verse ijskoffie met siroop. Die maken ze als de beste. Heerlijk koel, sterk en zoet. Middenin het café staat een soort stronk. Ofzo. We weten op dat moment niet wat het is. Het ziet er organisch uit en het dak en de vloer zijn er omheen gebouwd. Later horen we dat de Boeddhisten, dat wisten we op zich wel, geen dieren doden. Dus ook geen termieten. Bovendien, als het een termiet is wordt hij ook nog aanbeden, in het bijzonder de termietenheuvel is heilig en mag je niet vernietigen. Pragmatisch als sommige Boeddhisten zijn,  bouwen ze er gewoon een huis omheen. Omdat het kan

Eten op de markt in een klein dorpje. Een 12-jarig jongetje kan Engels en komt naar ons toe. De soep is heerlijk, we vinden het vlees te vet en soms erg mergbenig. Kraampjes langs de kant van de weg. We stoppen om te kijken en proeven. In een holle rieten of bamboe stok roosteren ze rijst, met bonen op de barbecue langs de weg. Heerlijk.
Het verkeer is een gekkenhuis in Cambodja. Ze rijden als gekken, kleven, halen gevaarlijk in, rijden tegen het verkeer in. Het is veel drukker en ongeorganiseerder dan in Laos. De Cambodjanen behandelen hun kippen en varkens goed tot aan de laatste week dat ze leven. Levend worden ze op de kop aan de brommer of auto gehangen om te transporteren naar restaurant of gewoon naar het dorp. Varkens moeten languit overdwars in bamboekooien, ook op de motor.

Onderweg in Azië is er altijd wat te zien en te beleven

Aan het eind van de middag komen we in Siem Raep (SR) aan. Dit stadje is beroemd geworden en haalt zijn bestaansrecht uit het feit dat het beroemde Angkor Wat Tempelcomplex op 10 km afstand ligt. Toeristen zijn hier heel gewoon, in tegenstelling tot het platteland. Enorm veel verkeer, tuktuks, scootertjes en auto’s.  We stoppen even om ons te oriënteren op een guesthouse of hostel. Er komt een man aangelopen die blijft staan, om de motoren loopt en niets zegt. Dat is wel een beetje vreemd vinden wij. Ook als we hem aanspreken zegt hij niets. Er komt een klein meisje aanlopen die kleine hapjes op een schaaltje verkoopt. De man neemt er een af en gooit het weg. Hij loopt scheldend, tierend weg. Zonder te betalen. Het meisje kijkt uitdrukkingsloos voor zich uit.  We zijn geshockt. Hoe kun je zo met een arm meisje om gaan. De tuktukdriver die inmiddels bij ons is komen staan, maakt een gebaar van ach en zegt de man is niet goed, hij doet altijd zo. We vragen het meisje wat een hapje kost en geven haar het dubbele.

Toegangsbrug tot één van de poorten

De tuktukdriver kent SR goed en brengt ons, in de werkelijk stromende regen, naar een betaalbaar hotel waar we de motoren vooraan op een naar binnen gelegen parkeerterreintje kunnen parkeren. We spreken met de man af dat hij ons de volgende dag naar Angkor Wat brengt en rondleidt. Iedere keer als de ladyboy van de receptie in het hotel ons ziet, roept hij: My superman, my superwoman!! Hij is erg onder de indruk van onze reis en wil dit ook. Hij studeert in Bangkok. Hij vindt dat Cambodjanen angsthazen zijn door niet te reizen. Hij vertelt dat mensen 1 uur met de bus al ver vinden. We vragen aan hem waarom queen Elisabeth overal aan de muur hangt in Cambodja. Zo ook in dit hotel. Hij begint te lachen. Dit is mijn koningin, de koningin van Cambodja. Of althans de formele vrouw van de koning. Dat ze op Elisabeth lijkt, had hij al vaker gehoord. Als we een tweede keer goed kijken, zien we dat deze vrouw inderdaad wel wat Aziatisch heeft. Maar het kapsel is onmiskenbaar Engels.
We zijn absoluut nieuwsgierig naar het tempelcomplex dat wereldberoemd is. Waarvan iedereen zegt dat het absoluut de moeite waard is. Zouden wij verrast kunnen worden? Iedere ochtend voor zonsopgang en iedere avond vlak voor zonsondergang gaat men in de file vanuit SR naar het tempelcomplex. En zo gaan wij ook de volgende dag, in de tuktuk, naar Angkor Wat. (letterlijk tempelstad)

​En, eerlijk is eerlijk. Wij vonden het echt fraai. Het tempelcomplex is in feite het overblijfsel van een koninkrijk in de 12e eeuw, gemaakt door de koningen van de Khmer. Het is het grootste religieuze bouwwerk ter wereld. Het begong als Hindoe tempel en transformeerde langzaam naar een Boeddhistisch oord. Iedere koning, generatie op generatie liet een tempel of een verblijf in overtreffende trap bouwen. De huizen van de gewone man waren van hout gebouwd en daarvan is niets terug te vinden. Hout in de tropen vergaat binnen een paar jaar tot niets als je er niets aan doet. Het was wel degelijk een koninkrijk met een groot volk , op zijn hoogtij dagen woonden er één miljoen mensen.
We bezoeken deze dag in totaal 4 tempels (Angkor Tom, Bayon, Angkor Wat zelf en Ta Prohm) en zien onderweg bouwwerken van de stad als poorten, vestingmuren en het olifantenterras. De meeste indruk maakt Ta Prohm op ons.  Een tempelcomplex overwoekerd door de jungle. Wat een beschaving moet dit geweest zijn. De constructies zijn enorm en de beelden, gravures, decoraties zijn prachtig. De jungle omsingelt en begroeit de tempels. Wacht, kijk zelf maar. Hier zijn een paar van de mooiste. Historici willen de bomen verwijderen, alles voor het behoud van de tempel. Het zou jammer zijn want het is zo’n mooi gezicht.

​Op een vroege ochtend rijden we met een vogelgids van het Sam Veasna Centre for Wildlife naar het tempelcomplex. We zien in twee uur tijd meer vogels dan in de weken ervoor, 17 verschillende soorten. Zelfs een neushoornvogel, bijzonder voor de tijd van het jaar op die plek. De gids wordt verdrietig en afstandelijk als het over de overheid en het natuurbeleid gaat. Veel gaat ten koste van de productie van palmboom-bossen.
 ’s Middags nemen we een rug en schouder-massage en eten in de drukke toeristenstraat maar weer eens een hotpot barbecue. Deze toeristenstraat slaat echt alles. Hier komen oost en west, jong en oud, arm en rijk, Boeddhist en Moslim, Hindoe en Christen, backpacker en all-in-resort-mensen bij elkaar. Op straat verzamelt zich een menigte jongeren die wachten op de DJ die om 22 uur start. Chinezen eten in grote groepen in één van de tientallen eettentjes. Tuktukdrivers spreken je om de 100 meter aan; sir, madam, need tuktuk? In een kroeg speelt een band met leden uit Frankrijk hun grunge-cover repertoire. Een jongetje van 8 jaar klampt ons aan. Money, need money. Ga maar naar school is ons antwoord. Het is voor de baby, die heeft melk nodig. Baby needs milk, give me milk, zegt hij op gebiedende toon. We weigeren en hij neemt met een scheldpartij afscheid van ons. In een nightmarket zien we de ladyboys op het podium Michael Jackson en Taylor Swift coveren. Om de hoek gaan we naar een grote boekenwinkel. Op het schap vooraan staan tientallen boeken over de Rode Khmer-tijd. Het is er stil en sereen. Deze geschiedenis is bloedstollend en stil bladeren we door de boeken. Buiten lopen mensen geschminkt met doodshoofden en spookkleding aan. Het is Halloween, ook in Cambodja. Siem Raep is een bijzondere stad. Door zijn veelzijdigheid en grote tegenstelling met het platteland. Het is bijna niet te geloven dat deze stad in één van de armste landen op aarde ligt. 

Op een mooie avond rijden we naar de Pre Rup tempel. Bovenop kun je de zonsondergang zien. Er is een opstootje onder aan de tempel. Officials staan met veel machtsvertoon bij een groep mensen. Ze zijn in heftige discussie. Er om heen staan veel mensen te joelen en te filmen. We bedenken ons dat dit uit de hand kan lopen en willen daar niet bij zijn. Boven op de tempel vragen we aan een gids wat er gaande is. Het gaat om een groep mensen die hun waar aan de toeristen verkoopt op het tempelcomplex. Het zijn de mensen die op het terrein wonen van oudsher. En dit is hun enige bron van inkomsten. De burgemeester van Angkor Wat wil er een eind aan maken. Hij wil niet dat de toeristen lastig gevallen worden door deze verkopers. Die inderdaad behoorlijk anoying zijn overigens. En daar gaat de discussie over. De politie verbied de mensen om nog langer hun waar in het tempelcomplex te verkopen. Enkel de kraampjes en uitstallingen buiten, bij de ingang van het tempelcomplex zijn toegestaan. Uiteindelijk loopt het met een sisser af. De groep gaat uiteen. Het probleem is natuurlijk niet opgelost hiermee. We hebben deze avond mooi zicht  op de zonsondergang over de jungle en het tempelcomplex, samen met nog 100 andere toeristen van over de hele wereld.
De gids vertelt over zijn eigen leven. Hij heeft twee banen om te kunnen overleven. Een baan overdag als gids en ’s avonds als tuktukdriver. Veel mensen in Cambodja hopen een rijker bestaan te krijgen in Siem Raep. En dat valt nog niet mee met de enorme concurrentie hier.
’s Avonds eten we bij ons favoriete eettentje aan de overkant van de straat, gewoon fry rice of kip in kokos of varkenssaté. Met een papayashake. Bij de familie die deze tent runt, van oma tot dochter, is het relaxed eten. Hun kinderen spelen in en rond de eettent.
In het hotel is een zwembad, Guido geniet hier met volle teugen van. Lilian kan dit niet in verband met de ontstoken wond. Die maar niet geneest. Intussen hebben we twee huisartsen (bekenden van ons) geconsulteerd. Op afstand geven ze instructie hoe er mee om te gaan. Guido ziet plots duidelijk een draad in de wond zitten. Hij haalt een paar operatiedraadjes uit de wond. De dokter in Ulaan Baator heeft er duidelijk een paar gemist. Ons eigen operatiedraad nog wel.
Siem Raep ligt niet te ver van Thailand dus in een uurtje of twee rijden we naar de grens. Het noordwesten is vlak landschap, met rechte wegen, veel rijstvelden en hier en daar een dorpje. Bij de grens stoppen we  even om te lunchen en we parkeren, net als de Cambodjanen doen, onze motoren zo ver mogelijk in het restaurant, bij de tafeltjes. Vanwege de schaduw. Niemand kijkt hier van op. We worden aangesproken door een man in het Amerikaans. Hij woont toevallig boven dit restaurantje. We lunchen samen wat. Hij is docent Engels en in Thailand zijn de meeste van zijn bezittingen gestolen. Nu in zit hij al een tijdje in de grensplaats en start na dat weekend met een nieuwe baan. Tot die tijd verblijft hij veel in het casino, gratis internet... yeah right. Met een pakje sigaretten en een paar dollar helpen we hem het weekend door. Bij de grens moeten we onze Carnet afstempelen, niemand lijkt te weten waar dit moet gebeuren. Na drie keer doorverwijzen vinden we het juiste kantoorgebouwtje. Dicht. Lunch. We zijn er om twee uur weer. Okay, we nestelen ons in de schaduw onder een parasol en wachten geduldig af. Om ruim 20 voor twee komt er een beambte naar buiten. Jullie zijn aan de beurt. We worden snel en vriendelijk geholpen en mogen door naar de Thaise kant van de grens. Thailand. Next country. We zijn zo benieuwd, net als iedere keer dat we een grens mogen oversteken.  

Voor de foto's bij dit verslag klik HIER

Statistieken Cambodja
4000 Riel = 1 US dollar = iets minder dan 1 euro
In Cambodja kun je als buitenlander alleen maar dollars pinnen
Benzine 84 dollarcent
Temperatuur tussen 25-35 graden.
Overnachtingen tussen 8 en 20 dollar.
Kilometers = niet meer dan 600 km.